پیشینه و مبانی نظری سیستم های مغزی رفتاری
به نام خدا
فصل دوم پایان نامه روانشناسی درباره سیستم های مغزی رفتاری
سیستم مغزی - رفتاری
انگیزش خوشایند و انگیزش آزارنده و مکانیزمهای مغزی پاداش و تنبیه
زمینه بررسیهای نوروفیزیولوژیک انگیزش ، با آزمایشهای جیمز اولدز ( 1965 ، به نقل از گری ، 1991 ) در امریکا رشد چشمگیری یافت . در آزمایشهای وی ، الکترودهایی در مناطق مختلف مغز حیوان قرار داده میشد و حیوان میتوانست با فشار دادن یک اهرم جریان الکتریکی خفیفی را در مغز خود ایجاد کند یا جریانی را که آزمایشگر از طریق الکترود به مغز او ارسال میکرد . قطع نماید . نتایج این بررسیها نشان داد که قرار گرفتن الکترود در مناطق ویژهای ، موجب میشود که حیوان ساعتها مغز خود را در معرض تحریک الکتریکی قرار داده و لذت ببرد ، و از سوی دیگر قرار گرفتن الکترود در مناطق دیگر ، با گرایش حیوان به قطع جریان الکتریکی همراه بود . فرضیه منطقی برگرفته از این یافتهها چنین بود که در مغز دو نظام انگیزشی متفاوت پاداش و تنبیه وجود دارد . فرض بر این است که نظام انگیزشی پاداش و فعالیت آن با حالات عاطفی مثبت و فعالیت نظام انگیزشی تنبیه با حالات عاطفی منفی همراه است ( فلوولز ، 1987 ).
حال اگر قوانین شرطیسازی را در نظر بیاوریم ، باید بپذیریم محرکهایی که قل از وقوع یک پاداش میآیند ، ظرفیت فعالسازی مکانیزم مغزی پاداش را به دست میآورند و هرچه این محرکها ، از لحاظ زمانی به محرک ذاتی پاداش نزدیکتر باشند ، ظرفیت کسب شده قویتر خواهد بود . مکانیزم پاداش از طریق ارتباطهایی که با سیستم حرکتی دارد ( یعنی بخشهایی از مغز که فرمانها را به اندامها ارسال مینمایند )، در جهت بیشینه ساختن این تحریکهای پاداش دهنده شرطی یا ثانوی عمل میکند . بدین ترتیب در محیطی که در آن توالی محرکها با نظمی خاص جریان دارد ، میتوان ارگانیزم را در جهت محرک ذاتی پاداش هدایت کرد . در واقع میتوان مکانیزم پاداش را مانند ردیاب یک موشک هدایت شونده در نظر گرفت که یک شیب حرارتی را هدف قرار داده و به سمت آن حرکت میکند ( گری ، 1991 ).
به همین ترتیب ، محرکهایی که به شکل نظامدار قبل از تنبیه میآیند ، از طریق شرطیسازی ، ظرفیت فعال نمودن مکانیزم مغزی تنبیه را کسب میکنند . هرچه این محرکها به محرکهای ذاتی تنبیه نزدیکتر باشند ، این ظرفیت قویتر خواهد بود ، ساختار مکانیزم تنبیه به گونهای است که از طریق ارتباطهایش با سیستم حرکتی ، در جهت کمینه ساختن درونشدهایش عمل میکند ؛ این عمل را از طریق متوقف ساختن رفتار صورت میدهد و به عبارت دیگر ، این یک مکانیزم اجتناب فعلپذیر است که به سیستم حرکتی ، فرمان توقف میدهد [ 15 ]. در زبان سیستمهای کنترل پس خوراندی ، مکانیزم پاداش یک مکانیزم پسخوراند مثبت و مکانیزم تنبیه یک مکانیزم پسخوراند منفی است ( گری ، 1994 ).
در نتیجه نظام انگیزشی خوشایند ، یک سیستم پاداشطلبی یا سیستم رویآورد است که از